Dr inż. Jacek Karczewski
Instytut Energetyki, Łódź

Pracownik naukowy i dyrektor Oddziału Techniki Cieplnej „ITC” Instytutu Energetyki w Łodzi. Z zamiłowania: podróżnik, krajoznawca, narciarz (Przodownik Narciarski PTTK), fotograf,  miłośnik gór i przyrody. Autor artykułów w czasopismach górskich i turystycznych („Pamiętnik PTT”, „Góry”, biuletyn OŁ PTT „Zakos”, biuletyn ZW PTTK „Wędrownik” i in). Organizator i uczestnik wyjazdów w góry Europy, Azji (Kaukaz) i Ameryki (Appallachy). Zdobywca Korony Gór Polski. Autor licznych wysokogórskich zjazdów narciarskich w Tatrach, uczestnik pierwszego powojennego przejścia narciarskiego Świdowca w Karpatach Wschodnich. Interesuje się nie tylko poznaniem gór pod kątem geograficznym i przyrodniczym ale również ich kulturotwórczego oddziaływania na człowieka. Wróg traktowania gór jako boiska sportowego, głęboko przekonany o tym, że świat gór to nie przeciwnik, którego należy pokonać, tylko przyjaciel, w towarzystwie którego człowiek doskonale się czuje. Pilot prawie wszystkich wypraw organizowanych przez Zbyszka Łuczaka.

Wykład: Jacek Karczewski: Górskie fascynacje Zbyszka Łuczaka. Rola Łódzkiego Klubu Trekkingowego w popularyzacji wiedzy o górach i ludziach gór

Patron Wielkiej Lekcji Geografii – Zbyszek Łuczak, zanim dał się poznać jako twórca i dyrektor „Explorers Festival” organizował wyprawy w góry Europy. W myśl zasady: „Nie musisz być alpinistą by wejść na wysokie wierzchołki Alp” były to wyjazdy „dla każdego”. Jak sam napisał: „Na wyprawę zabierałem 40-45 osób (…). Nie były to wyprawy komercyjne. Interesowała mnie przygoda, podróż. Jeździli lekarze, nauczyciele, pracownicy różnych zakładów pracy. Nie było środowiska, które nie zahaczyło o którąś wyprawę. Tak wszystko organizowałem, że mógł wziąć udział 14-latek i 70-latek.”

Prezentacja przybliży sposób patrzenia Zbyszka na góry oraz Jego pojmowanie świata przyrody. Wybierzemy się w Alpy, Pireneje, do Norwegii i na Korsykę. Nie zapomnimy o największej Jego miłości czyli o Tatrach. Może po zobaczeniu tych materiałów lepiej zrozumiemy, dlaczego twierdził, że  „tam wysoko, w obliczu drzemiących olbrzymów skalnych, usiłujemy odnaleźć jakąś cząstkę prawdy o nas samych. Pojawiamy się, by rozliczyć się ze sobą i dokonać obrzędu samooczyszczenia. Przywracamy sobie wiarę w rzeczy najważniejsze – drugiego człowieka, łączące nas więzi i uczucia, którymi winniśmy się obdarzać. Dostrzegamy głęboki sens najprostszych słów i gestów. Za każdym razem towarzyszy nam przekonanie, że wracamy do źródeł, do tej szczególnej więzi między człowiekiem i górą, po to, by rozpocząć od nowa wędrówkę przez życie.”

DProf. UMK dr hab. Ireneusz Sobota
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Centrum Badań Polarnych

Glacjolog, hydrolog, badacz polarny, pracownik naukowy i kierownik Stacji Polarnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie oraz Centrum Badań Polarnych w Toruniu. Autor kilkudziesięciu prac naukowych z zakresu glacjologii, hydrologii, kriologii i innych nauk geograficznych. Odbył kilka staży i pobytów naukowych za granicą, między innymi na Uniwersytecie w Zurichu oraz w Instytucie Śniegu i Lawin w Davos w Szwajcarii. Brał udział w 35 wyprawach naukowych na Spitsbergen, których większości był kierownikiem, jak również w inne rejony świata, m.in. dwukrotnie do Stacji im. H. Arctowskiego w Antarktyce.

Wśród lodowców spędził prawie 5 lat swojego życia. Jego pasją jest poznawanie lodu w każdej jego postaci. W swoich badaniach naukowych szczególnie zainteresowany jest prowadzeniem badań związanych z wszelkiego rodzaju zjawiskami lodowymi występującymi w przyrodzie. Szczególnie fascynują go śnieg, lodowce i lądolody oraz wieloletnia zmarzlina, a przede wszystkim problemy związane ze współczesnymi zmianami kriosfery.

Wykład: Ireneusz Sobota: Lodowce – żywioły gór Spitsbergenu

W wielu regionach świata współczesny krajobraz górski ulega bardzo szybkim przeobrażaniom, głównie na skutek zmian klimatycznych. Takim miejscem na Ziemi jest Svalbard i jego największa wyspa Spitsbergen czyli Kraj Ostrych Gór. W około 60% jest on pokryty lodowcami i czapami lodowymi, swego rodzaju żywiołami, które „kryją” się pośród gór, lub z których wystają jedynie ich najwyższe szczyty. I właśnie głównie te żywioły kształtują górski krajobraz tego odległego miejsca na kuli ziemskiej.

Jednym z najbardziej interesujących zjawisk–żywiołów w geografii i naukach o Ziemi są masy lodu będące w ruchu zwane lodowcami. Prędkość tego przemieszczania, na skutek różnych procesów, może niekiedy wzrosnąć nawet kilkadziesiąt razy. Mówimy wtedy, że mamy do czynienia z szarżą lodowcową. Ze względu na ocieplający się klimat, w ostatnich latach lodowce świata cofają się i zmniejszają swoje powierzchnie. W wielu obszarach praktycznie znikają
w oczach, co również przyczynia się do przemian krajobrazu górskiego.

Z wykładu dowiemy się co to jest lodowiec i jakie są jego rodzaje. Odpowiemy na pytanie co to są lodowce szarżujące, jak szarżują i gdzie występują. Przedstawiony zostanie zarys zjawiska cielenia się lodowców i powstawania gór lodowych. A przede wszystkim zostanie pokazane, jak szybko zmieniają się lodowce świata i Spitsbergenu, a zwłaszcza regionu Kaffiøyry, gdzie ich powierzchnia od czasu maksymalnego zasięgu zmniejszyła się o blisko 50%. I jak te lodowe żywioły zmieniają oblicze współczesnych gór. Wszystko to zostanie zobrazowane przede wszystkim wynikami prac i zdjęciami autora wykładu, który swoje badania w regionach polarnych w Arktyce i Antarktyce prowadzi już od 25 lat.

DProf. UMK dr hab. Ireneusz Sobota
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Centrum Badań Polarnych

Glacjolog, hydrolog, badacz polarny, pracownik naukowy i kierownik Stacji Polarnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie oraz Centrum Badań Polarnych w Toruniu. Autor kilkudziesięciu prac naukowych z zakresu glacjologii, hydrologii, kriologii i innych nauk geograficznych. Odbył kilka staży i pobytów naukowych za granicą, między innymi na Uniwersytecie w Zurichu oraz w Instytucie Śniegu i Lawin w Davos w Szwajcarii. Brał udział w 35 wyprawach naukowych na Spitsbergen, których większości był kierownikiem, jak również w inne rejony świata, m.in. dwukrotnie do Stacji im. H. Arctowskiego w Antarktyce.

Wśród lodowców spędził prawie 5 lat swojego życia. Jego pasją jest poznawanie lodu w każdej jego postaci. W swoich badaniach naukowych szczególnie zainteresowany jest prowadzeniem badań związanych z wszelkiego rodzaju zjawiskami lodowymi występującymi w przyrodzie. Szczególnie fascynują go śnieg, lodowce i lądolody oraz wieloletnia zmarzlina, a przede wszystkim problemy związane ze współczesnymi zmianami kriosfery.

Wykład: Ireneusz Sobota: Blaski i cienie życia polarnika – życie na krawędzi świata

Życie i praca naukowców, prowadzących swoje badania w odległych regionach polarnych jest pełna niesamowitych wrażeń badawczych i przygód poznawania świata. Każdy dzień jest inny, są chwile lepsze, a czasem te trudniejsze, kiedy trzeba z pokorą przyjmować warunki tych nie zawsze przyjaznych pogodowo „krawędzi” świata.

Jednym z takich miejsc jest Stacja Polarna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie, która od powstania w 1975 roku, dla naukowców i nie tylko, jest drugim domem. Od tego czasu powstało kilkaset publikacji naukowych, ale i pozostało jeszcze więcej wspomnień.

W czasie prezentacji zostanie przedstawiona historia Stacji, badania, jakie są prowadzone w oparciu o nią, ludzie, którzy w niej przebywali, jak również krajobrazy, lodowce, roślinność i zwierzęta Svalbardu, ze szczególnym uwzględnieniem najbliższego otoczenia Stacji. Będzie to obraz codziennego życia Stacji w czasie wypraw polarnych.

Przede wszystkim będzie to okraszona dziesiątkami zdjęć prezentacja o blaskach i cieniach życia polarnika na krawędzi świata niedaleko od bieguna, przeplatana historiami poważnymi, ale i tymi spoza kadru…. A symboliczną krawędzią może być poruszanie się wśród szczelin po lodowcach, jazda skuterem po zamarzniętym morzu, pływanie w czasie sztormu, spotkanie oko w oko z niedźwiedziem polarnym. Krawędzią tą może być także tęsknota za najbliższymi, pokora przed przyrodą i walka z własną samotnością.

Dr Wojciech Tołoczko
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Fizycznej

Gleboznawca, pracownik naukowy i nauczyciel akademicki w Katedrze Geografii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Zawodowo zajmuje się badaniem chemicznych właściwości gleb. Autor i współautor kilkudziesięciu publikacji naukowych. Przewodniczący Oddziału Łódzkiego oraz członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego.

Szczególną estymą obdarza Tatry, gdzie często przebywa, realizując ulubione górskie piesze wycieczki a podczas zimy – narciarstwo zjazdowe.

Wykład: Wojciech Tołoczko: Zagrożenia biosfery gór na przykładzie Tatr

Tatrzański Rezerwat Biosfery został wpisany na listę UNESCO w 1992 r. Rezerwaty biosfery to tereny o wysokich walorach przyrodniczych, wyznaczone w celu wdrażania i propagowania zasad zrównoważonego rozwoju, a także opracowanych wieloletnich planów ochrony. W wykładzie będą poruszane zagadnienia powiązane z zagrożeniami wywołanymi przez wiatr, zagrożenia lawinowe i zagrożenia naruszenia zasad ochrony tatrzańskiej przyrody.

Prof. UŁ dr hab. Joanna Petera-Zganiacz
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geologii i Geomorfologii

Pod względem zawodowym identyfikuje się jako nauczyciel akademicki, naukowo realizuje się przede wszystkim jako paleogeograf odtwarzający dzieje środowiska sprzed kilkudziesięciu do kilkunastu tysięcy lat temu. Od początku swojej pracy zawodowej jest związana z Uniwersytetem Łódzkim, gdzie pracuje na stanowisku profesora uczelni w Katedrze Geologii i Geomorfologii na Wydziale Nauk Geograficznych. W wolnych chwilach fotografuje, przy czym szczególnie lubi fotografię krajobrazową. Od kilkunastu lat jest członkiem Okręgu Łódzkiego Związku Polskich Fotografów Przyrody.

Wykład: Joanna Petera-Zganiacz: Krajobrazy górskie w obiektywie naukowca

Zarys treści: Prezentacja będzie obejmowała kilka diaporam ukazujących różne zjawiska i procesy zachodzące w górach, m.in. procesy lodowcowe i fluwialne, procesy stokowe, zjawiska atmosferyczne, malownicze formy wietrzenia w obszarach górskich. Diaporamy będą poprzedzone krótkim wprowadzeniem teoretycznym, objaśniającym istotę zjawisk przedstawionych w diaporamach. Fotografie wykorzystane do stworzenia diaporam były wykonane w Górach Skandynawskich, Karpatach i Sudetach.

Prof. UŁ dr hab. Zbigniew Rdzany
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Fizycznej

Absolwent kierunku geografia, specjalności geomorfologia i paleogeografia czwartorzędu w Uniwersytecie Łódzkim. Pracuje jako nauczyciel akademicki w UŁ od 1986 r., od 2010 r. na stanowisku profesora uczelni sprawując także funkcję kierownika Katedry Geografii Fizycznej UŁ. Jest promotorem dwóch doktoratów oraz ponad 100 prac dyplomowych – magisterskich i licencjackich. Prowadzi zajęcia na wszystkich trzech stopniach dydaktyki uniwersyteckiej.

Jego zainteresowania naukowe koncentrują się głównie w zakresie geomorfologii glacjalnej, fluwialnej i regionalnej, paleogeografii i geologii czwartorzędu, sedymentologii utworów kontynentalnych oraz geografii fizycznej regionalnej. Do swoich pasji bliskich pracy naukowej zalicza popularyzowanie wiedzy przyrodniczej, zwiedzanie miejsc o nieskażonej przyrodzie i fotografię krajobrazową.

Wykład: Zbigniew Rdzany: Wulkanizm – wielka destrukcja czy reset przyrody?

Potężne zjawiska przyrody, a zwłaszcza takie, którym towarzyszy ogień, zawsze przerażały człowieka. Jednocześnie jednak, mimo wzbudzania niepokoju czy nawet trwogi, przyciągały jego uwagę. Zjawiska wulkaniczne, często wzmacniane wstrząsami sejsmicznymi są na pierwszym miejscu takich zjawisk, które budzą obawy, a jednocześnie pociągają swoją tajemniczością i skłaniają badaczy do rozwikłania ich tajemnic oraz odwracania skutków erupcji ku pożytkowi ludzkości. W trakcie wykładu odbywamy wirtualną wycieczkę po wybranych obszarach wulkanicznych na świecie, poznając jak różne mogą być oblicza wulkanizmu.

Prof. UŁ dr hab. Zbigniew Rdzany
Uniwersytet Łódzki, Katedra Geografii Fizycznej

W trakcie WLG zostanie przeprowadzony test konkursowy, który będzie zawierał niemal wyłącznie zadania związane tematycznie z problematyką gór w Polsce, Europie i na świecie. W szczególności mogą (choć nie muszą) zostać uwzględnione w teście następujące zagadnienia: góry i górotwory w kontekście tektoniki płyt i morfologii, góry kontynentalne, góry podmorskie, zapadliska tektoniczne, górskie rekordy (najwyższe szczyty, wodospady, górskie jaskinie, najgłębsze kaniony i in.); wulkanizm a tektonika płyt, typy wulkanów; lodowce górskie i ich dynamika, peryglacjał w górach (wieloletnia zmarzlina); rzeki górskie; typy dolin górskich i przełomów dolinnych, procesy ekstremalne w górach (fluwialne, stokowe, pogodowe), katastrofy ekologiczne; współczesne problemy ekologiczne gór Polski i świata; klimat górski i specyficzne dla gór zjawiska pogodowe; piętra roślinne i klimatyczne w górach i ich zróżnicowanie; obszary chronione w górach Polski i świata; rośliny i zwierzęta chronione gór Polski, w tym endemity i relikty; zwierzęta gór; kultura góralska ze szczególnym uwzględnieniem Karpat Polskich; największe sławy alpinizmu polskiego i światowego oraz ich dokonania.

Dr Małgorzata Frydrych
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Fizycznej
współprowadząca test konkursowy

Ukończyła studia geograficzne ze specjalnością geoekologia z ekofizjografią. Pracuje jako nauczycielka akademicka na Wydziale Nauk Geograficznych UŁ. Publikuje artykuły naukowe w zakresie geomorfologii glacjalnej, geologii czwartorzędu oraz sedymentologii. Prowadzi zajęcia dydaktyczne ze studentami geografii, turystyki i rekreacji oraz ochrony środowiska. Autorka i współautorka książek popularnonaukowych (m.in. encyklopedii Geografia Świata, SBM, 2016, wspólnie z S. Kobojkiem i Z. Rdzanym). Od najmłodszych lat zafascynowana zjawiskami przyrodniczymi i naturą. Miłośniczka gór, wspinaczki skałkowej, podróżowania oraz fotografii krajobrazowej.

W tegorocznej imprezie Pani Doktor koordynuje pracę Studentów-Wolontariuszy oraz współprowadzi konkurs.

W Konkursie przewidziano nagrody ufundowane przez Łódzki Klub Trekkingowy
i Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego.

Prof. UŁ dr hab. Sławoj Tanaś
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych,
Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji

Absolwent geografii turyzmu na Uniwersytecie Łódzkim. Od dzieciństwa związany z górami, przewodnik beskidzki, członek Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich w Łodzi. Od lat szkoli studentów w zakresie przewodnictwa górskiego, organizacji wypraw terenowych i turystyki aktywnej. Naukowo zajmuje się badaniem turystyki aktywnej, jak również motywów podróży do miejsc związanych ze śmiercią. Jest autorem dwóch książek i kilkudziesięciu artykułów naukowych, poruszających problematykę wykorzystania przestrzeni śmierci w podróżnictwie i turystyce. Prywatnie, zafascynowany kulturą łemkowską i przyrodą beskidzką.

Wykład: Sławoj Tanaś: Znane i nieznane walory turystyczne gór w Polsce

Góry od wieków przyciągają uwagę podróżników i odkrywców. W XIX wieku upowszechniła się nowa kategoria podróży do miejsc „atrakcyjnych”, którą z czasem określono mianem podróży turystycznych. Najczęściej rozpoznawalnymi czynnikami, składającymi się na atrakcyjność turystyczną gór są m.in.  budowa geologiczna, determinująca morfologię terenu, środowisko przyrodnicze, ściśle powiązane z wysokością, działalność człowieka, budująca dziedzictwo kulturowe, a nade wszystko, wyróżniający się spośród innych, krajobraz.

Na wykładzie prześledzimy najciekawsze, najbardziej intrygujące, jak również mniej znane walory turystyczne polskich gór, które wpływają na ich atrakcyjność. Porozmawiamy o rozumieniu atrakcyjności gór i organizacji krótkich wypadów w polskie góry.